Enok Kitabı Nedir?
Enok Kitabı (Birinci Enok ya da Etiyopya Enoku olarak da bilinir), Hristiyanlık, Yahudilik ve İslam’daki kutsal metinlerin dışında kalan, apokrif kategorisinde yer alan ve tarih boyunca büyük ilgi uyandırmış bir eserdir. Enok, Yahudi-Hristiyan geleneklerinde, Adem’den sonraki yedinci kuşaktan gelen bir patriyark ve peygamber olarak kabul edilir. Kutsal metinlerde, özellikle Eski Ahit’te (Tevrat’ta) Enok, Tanrı ile özel bir ilişkiye sahip bir kişi olarak anılır. Ancak Enok’un Kutsal Kitap’taki anlatıları son derece kısa ve özdür. Enok Kitabı, bu kısa anlatının etrafında büyük bir mitolojik ve apokaliptik bir dünya yaratır.
Bu yazıda, Enok Kitabı’nın kökenleri, içeriği, dini ve mitolojik dünyalar üzerindeki etkileri ve metnin neden tarih boyunca bu kadar tartışmalı olduğu detaylı olarak incelenecektir.
Başlıklar
Enok Kitabı’nın Tarihi
Enok Kitabı’nın tarihsel kökenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, bu metnin MÖ 3. yüzyıldan itibaren yazılmaya başlandığı tahmin edilmektedir. Metin, özellikle Yahudi apokaliptik edebiyatının önemli bir örneği olarak kabul edilir. Apokaliptik metinler, Tanrı’nın müdahalesiyle dünyanın sonuna dair vizyonlar ve kehanetler içeren metinlerdir ve genellikle gizli bilgileri ortaya çıkarma amacı taşır.
Enok Kitabı, zamanla birkaç farklı bölüm ve yazar tarafından genişletilmiştir. Metnin farklı kısımları, farklı tarihlerde ve yerlerde yazılmış gibi görünmektedir. Bununla birlikte, metnin bugünkü haliyle, MÖ 2. yüzyıl ile MS 1. yüzyıl arasında tamamlanmış olduğu düşünülmektedir.
Kanonicilik ve Apokriflik Meselesi
Enok Kitabı, Yahudi ve Hristiyan kutsal kitaplarının resmi kanonlarına dahil edilmemiştir. Yahudi geleneklerinde, özellikle Rabbinik Yahudilikte bu metin kabul görmemiştir. Ancak, İkinci Tapınak Yahudiliği döneminde (MÖ 516 – MS 70) bazı Yahudi gruplar tarafından büyük bir saygı görmüştür. Aynı şekilde, Hristiyanlıkta da kanonik metinler arasında yer almamış, fakat erken Hristiyan toplulukları arasında bazı bölümleri yaygın olarak okunmuştur.
İlginç bir şekilde, Etiyopya Ortodoks Kilisesi, Enok Kitabı‘nı kendi kutsal metinlerinin bir parçası olarak kabul etmiştir. Bugün, Enok Kitabı‘nın tam metni yalnızca Etiyopya’daki Ge’ez dilindeki çevirilerde tam olarak korunmuş durumdadır. Bu nedenle kitap bazen “Etiyopya Enoku” olarak da adlandırılır.
Enok Kitabı’nın Yapısı ve İçeriği
Enok Kitabı, genellikle beş ana bölümden oluşan bir derleme olarak kabul edilir. Bu bölümler, farklı tarihsel bağlamlarda yazılmış ve bir araya getirilmiştir. Her bölüm, Enok’un çeşitli vahiylerini ve kozmik deneyimlerini anlatır.
1. Nefilimlerin Düşüşü ve İzleyiciler (Kitap I: İzleyicilerin Kitabı)
Enok Kitabı’nın ilk bölümü, insanlık tarihinin erken dönemlerine dair kozmik bir anlatı sunar. Bu bölümde, “İzleyiciler” olarak bilinen meleklerin, Tanrı’nın emirlerine karşı geldikleri ve dünyaya inip insan kadınlarla birlikte olarak devasa Nefilimleri (devler) doğurdukları anlatılır. Bu olay, Tanrı’nın düzenini bozar ve yeryüzünde büyük bir kaos yaratır. Tanrı, bu duruma müdahale etmek zorunda kalır ve İzleyicileri cezalandırarak yeryüzündeki bu devlerin yok edilmesini sağlar. Bu anlatı, Genesis’teki (Tekvin) 6. bölümde bahsedilen “Tanrı’nın oğulları” ve insan kızlarının birleşmesinden doğan devlerle paralellikler taşır.
Bu bölümde Enok, Tanrı’nın bu isyancı melekler üzerindeki yargısını görmek için cennete yükseltilir. Enok, Tanrı’nın krallığında meleklerin cezalandırıldığını ve yer altı zindanlarında kilitlendiğini görür.
2. Cennetin Parçaları ve Kozmik Görümler (Kitap II: Cennetlerin Kitabı)
Bu bölümde Enok, cennetin farklı kısımlarına dair vizyonlar görür. Cennetin katmanları, kozmik düzenin farklı bölgeleri ve Tanrı’nın tahtının bulunduğu yer hakkında detaylı betimlemeler yer alır. Enok, ayrıca meleklerin işlevleri ve rollerine dair bilgiler alır. Özellikle, Tanrı’nın yanında duran baş melekler olan Michael, Gabriel, Raphael ve Uriel gibi figürler öne çıkar.
Bu kozmik vizyonlar, Enok’un dünyada olup bitenlerin ötesindeki büyük kozmik planı anlamasına yardımcı olur. Bu vizyonlar, ayrıca Tanrı’nın adaletini, insanların ve meleklerin nihai yargılarını açıklayan bir yapıya sahiptir.
3. Yarının Kitabı: Apokaliptik Kehanetler (Kitap III: Düşler Kitabı)
Enok Kitabı’nın üçüncü kısmı, insanlık tarihine dair gelecekteki olayları öngören apokaliptik bir anlatıya sahiptir. Enok, rüyalarında dünyanın yıkılışını ve Tanrı’nın büyük yargı gününü görür. İnsanlık büyük bir yıkıma uğrayacak, kötülerin cezalandırılacağı ve doğruların ödüllendirileceği bir dönem gelecektir.
Bu bölümde ayrıca Nuh Tufanı’na dair kehanetler de yer alır. Enok, insanlığın günahkarlığı yüzünden büyük bir tufanla yeryüzünün temizleneceğini önceden bildirir. Bu, Genesis’teki (Tekvin) Nuh Tufanı anlatısıyla doğrudan bağlantılıdır.
4. Işık ve Karanlık Arasındaki Savaş (Kitap IV: Koşulların Dönüşümü Kitabı)
Enok Kitabı‘nın bu bölümü, insanlık tarihinin büyük döngüsel olaylarını anlatır. Karanlık güçler ve aydınlık güçler arasında süren büyük savaş, insanlık tarihinin temel unsurlarından biri olarak betimlenir. Bu bölümde, kötülükle mücadele eden Tanrı’nın ordularının zaferi ve nihai kurtuluş teması işlenir.
5. Enok’un Son Mesajları ve Cennete Yükselişi (Kitap V: Enok’un Mektupları ve Aydınlanışı)
Enok Kitabı‘nın son bölümü, Enok’un cennete yükselişini ve Tanrı’nın huzurunda nasıl yücelttiğini anlatır. Bu bölüm, ayrıca Enok’un insanlığa bıraktığı son öğütleri içerir. Tanrı’nın adaletine güvenmelerini ve kötülükten sakınmalarını öğütleyen bu bölüm, aynı zamanda Enok’un Tanrı’nın yanında sonsuz bir yaşama yükseldiğini anlatır.
Enok Kitabı’nın Dinler Üzerindeki Etkisi
Yahudilikte Enok Kitabı
Enok Kitabı, özellikle İkinci Tapınak dönemi Yahudiliği sırasında büyük bir popülerlik kazanmış, ancak Rabbinik Yahudilik tarafından reddedilmiştir. Yahudilikte resmi kanon olarak kabul edilmeyen bu kitap, esas olarak mistik ve apokaliptik eğilimleri olan Yahudi toplulukları tarafından benimsenmiştir. Hristiyanlığın yükselişiyle birlikte Yahudi çevrelerdeki popülaritesi azalmış ve bu metin zamanla kaybolmuştur.
Hristiyanlıkta Enok Kitabı
Hristiyanlıkta da Enok Kitabı‘nın durumu oldukça tartışmalıdır. Erken dönem Hristiyan yazarlarından bazıları bu metni saygıyla anmış, ancak zamanla Hristiyan kiliseleri tarafından apokrif olarak görülmüş ve resmi metinler arasında yer almamıştır. Bununla birlikte, Hristiyan apokaliptik geleneği üzerinde önemli bir etkisi olduğu kabul edilir. Özellikle İsa’nın ikinci gelişi, meleklerin rolleri ve kıyametle ilgili görüşler Enok Kitabı‘ndan etkilenmiştir.
İslam’daki Etkileri
İslam’da doğrudan bir Enok metni olmasa da, Enok’un İslam’daki karşılığı olarak İdris peygamberden bahsedilir. Kuran’da İdris’in cennete yükseltildiği belirtilir ki bu, Enok Kitabı‘ndaki cennete yükseliş anlatılarıyla benzerlik taşır. Bu nedenle, Enok ve İdris’in aynı kişi olduğu düşünülür.
Sonuç: Enok Kitabı’nın Gizemleri
Enok Kitabı, apokrif metinler arasında hem Yahudi hem de Hristiyan geleneğinde büyük bir öneme sahip olmuştur. İçerdiği kozmik vizyonlar, apokaliptik kehanetler ve meleklerle ilgili detaylı anlatılar, bu metni diğer dini metinlerden ayırır. Özellikle meleklerin düşüşü ve Nefilimler hakkındaki anlatılar, modern zamanlarda bile dini, mitolojik ve kültürel tartışmaların odağında yer almaktadır.
Tarih boyunca çeşitli dini topluluklar tarafından farklı şekillerde değerlendirilen Enok Kitabı, günümüzde de mistik ve eskatolojik (kıyametle ilgili) tartışmalarda önemli bir yer tutmaya devam etmektedir.
Reklamı Kapat